Thông thường, ung thư bàng quang được chẩn đoán khi bệnh nhân có máu trong nước tiểu, hay còn gọi là tiểu máu. “Tiểu máu đại thể” là khi trong nước tiểu có đủ máu để có thể nhìn thấy bằng mắt thường. Trong nước tiểu cũng có thể có một lượng máu nhỏ mà không thể thấy được bằng mắt thường. Hiện tượng này được gọi là “tiểu máu vi thể", máu chỉ có thể được phát hiện khi xét nghiệm nước tiểu.¹ Ngoài việc tham khảo về những triệu chứng kể trên, bác sĩ cũng sẽ thường kiểm tra sức khỏe tổng quát và xét nghiệm máu để phân tích tế bào máu và kiểm tra chức năng thận.²

Chẩn đoán bệnh ung thư bàng quang sẽ dựa trên các xét nghiệm sau đây:

1. Khám nghiệm lâm sàng²

Bác sĩ có thể sẽ khám trực tràng, đối với bệnh nhân nữ có thể sẽ phải khám âm đạo để xác định kích cỡ của khối u bàng quang và để xem khối u đã lan đến đâu.

2. Nội soi bàng quang²

• Nội soi bàng quang: là quy trình xét nghiệm chẩn đoán mấu chốt để xác định ung thư bàng quang. Việc nội soi cho phép bác sĩ quan sát được bên trong cơ thể, bằng cách sử dụng một ống mảnh, dẻo và có đèn, được gọi là ống soi bàng quang.
  

Nội soi bàng quang là xét nghiệm chẩn đoán mấu chốt để xác định ung thư bàng quang

• Sinh thiết/ phẫu thuật cắt bỏ khối u bàng quang (TURBT) qua nội soi: Nếu trong quá trình nội soi phát hiện mô bất thường, bác sĩ sẽ thực hiện sinh thiết. Sinh thiết là khi một mẫu mô nhỏ được lấy để quan sát dưới kính hiển vi. Phẫu thuật cắt bỏ khối u bàng quang (TURBT) là khi bác sĩ loại bỏ cả khối u và lấy một mẫu nhỏ của cơ bàng quang gần khu vực khối u. TURBT được sử dụng để chẩn đoán ung thư bàng quang và xác định loại khối u, độ sâu khối u đã xâm lấn vào trong bàng quang và nhận diện thêm bất kỳ thay đổi ung thư ở mức độ vi mô, gọi là ung thư biểu mô tại chỗ (carcinoma in situ [CIS]).

3. Giải phẫu bệnh²

Mô được lấy từ khối u trong quá trình nội soi và gửi khoa Giải phẩu bệnh  để xác nhận chẩn đoán ung thư bàng quang và sẽ cho biết thêm được về đặc tính của khối u, từ đó bác sĩ có thể xác định được loại ung thư bàng quang. 

4. Chẩn đoán hình ảnh²

Chẩn đoán hình ảnh được dùng trong trường hợp cần xác định xem khối u đã xâm lấn vào các mô xung quanh hoặc vào hạch bạch huyết bên ngoài bàng quang hay chưa - đây là một phần của quá trình chẩn đoán, được gọi là xác định giai đoạn bệnh, có thể thực hiện bằng chụp cắt lớp vi tính (chụp CT) hoặc chụp cộng hưởng từ (MRI) phần bụng và xương chậu. Bệnh nhân có nguy cơ di căn cao có thể sẽ cần xét nghiệm thêm, như chụp CT phổi, hoặc xạ hình xương trong trường hợp bệnh nhân có triệu chứng khối u di căn vào xương.